Nazywano ją „wdową po Chopinie”. Kim była Jane Stirling?

16 listopada 1848 r. w sali Guildhall w Londynie odbył się ostatni publiczny koncert polskiego kompozytora Fryderyka Chopina. Organizatorką i sponsorką pobytu artysty w Anglii oraz jego koncertowego tournée była Jane Stirling. Jaką rolę odgrywała w życiu Chopina?

Jane Wilhelmina Stirling urodziła się 15 lipca 1804 r. w Dunblane i pochodziła z arystokratycznej szkockiej rodziny. Fryderyka Chopina poznała najprawdopodobniej w 1842 lub 1843 r. poprzez angielskiego pianistę Lindsaya Slopera i w niedługim czasie stała się jego uczennicą. Już w 1844 r. kompozytor zadedykował Stirling Nokturny op. 55, a w rozmowach przepowiadał jej wielką muzyczną karierę.

Od początku 1848 r. Jane, z pomocą swojej siostry Catherine Erskine, zajmowała się organizacją koncertów Chopina, wspierała go finansowo, a nawet spłacała jego długi. To właśnie ona w kwietniu 1848 r. zaproponowała chorującemu artyście serię koncertów w Anglii, na które zgodził się, ponieważ był w pilnej finansowej potrzebie. Kiedy w listopadzie 1848 r. występował w londyńskim Guildhall, wiedział już, że jest to jego pożegnalny koncert. Osiem dni po koncercie powrócił w towarzystwie Stirling do Paryża, gdzie spędził ostatni rok swojego życia.

Pogłębiająca się gruźlica kompozytora sprawiała, że coraz bardziej zamykał się na innych ludzi, a opiekuńczość Stirling zaczęła go irytować. W liście do swojego przyjaciela Wojciecha Grzymały narzekał: moje Szkotki pokoju mi nie dają, tylko albo po mnie przyjeżdżają, albo mnie po familii wożą [...] – one mnie przez dobroć zaduszą, a ja im tego przez grzeczność nie odmówię. Uczennica towarzyszyła jednak swojemu mistrzowi do samego końca, a na miesiąc przed śmiercią pianisty wynajęła mu siedmiopokojowe mieszkanie przy placu Vendôme w Paryżu. 17 października 1849 r. Fryderyk Chopin zmarł w wieku 39 lat i został pochowany na cmentarzu Père-Lachaise.

Jane Stirling zwana „wdową po Chopinie" nie tylko w całości opłaciła koszty pogrzebu kompozytora, ale też podróż jego starszej siostry Ludwiki Jędrzejewiczowej z Warszawy do Paryża. Kupiła też należące do Chopina pianino, meble i przedmioty codziennego użytku oraz maskę pośmiertną autorstwa Auguste'a Clésingera. Korespondencja, którą prowadziła w latach 1849–1855 z Jędrzejewiczową, stanowi zaś cenne źródło informacji m.in. na temat prac nad pośmiertnym wydaniem dzieł Chopina oraz losów spuścizny po kompozytorze. Zmarła 6 lutego 1859 r. w wieku 55 lat i została pochowana w katedrze w Dunblane.

Autor: Marek Teler / Ilustracja: Jane Stirling na litografii Achille'a Devérii (domena publiczna)